Eenzaamheid

Eenzaamheid kent vele vormen waarbij het ook vele misverstanden kent. Bepaalde overtuigingen of opvattingen over eenzaamheid kunnen misleidend zijn in het definiëren ervan. Iemand met een bruisend sociaal leven kan zich in de diepte enorm eenzaam voelen en een kluizenaar of een solistisch persoon kan zich in de diepte totaal vervuld voelen terwijl de oppervlakte voor de buitenwereld wellicht het tegenovergestelde doet vermoeden. Er is een verschil tussen alleen zijn en eenzaam zijn. Je kunt alleen zijn en je eenzaam voelen, maar je kunt ook volop genieten van een solistisch bestaan. Zo heb je in de engelse taal het woord ‘loneliness’ waarbij de nadruk ligt op het voelen van eenzaamheid in het alleen zijn en ‘solitude’, die een staat van alleen zijn aanduidt die met plezier wordt bedreven.

Eenzaamheid is altijd in een bepaalde mate onderdeel van het leven. Je kunt bijna onmogelijk op alle levels in alle diepte ontmoet worden en volledig begrepen worden, sommige dingen heb je in de diepte helemaal alleen te doorvoelen als het erop aankomt. En zelfs als jouw dierbaren je in de diepte tot in de volledigheid tegemoet kunnen treden, zullen zij niet iedere seconde van de dag bij je zijn om je daarin op te vangen. En zelfs als dat het geval is, kunnen zij niet de tranen voor je huilen die er te huilen zijn of de pijn doorvoelen die je te doorvoelen hebt. Er blijft altijd een ‘laatste stukje’ die je zelf hebt te dragen. Hoe groot of hoe klein dat laatste stukje ervaren wordt, varieert uiteraard per persoon.

Aan het woord eenzaamheid hangt een lading van ‘lijden’. Ik denk dat de mate waarin je accepteert óf weerstand hebt dat een bepaalde eenzaamheid bij het leven hoort, deels de graad van dat lijden bepaalt, samen met de omvang van hoe groot dat ‘laatste stukje’ is. Kun je je verzoenen met een bepaalde eenzaamheid, kun je het verdragen? Wanneer wordt eenzaamheid onverdraagbaar?

Er kunnen wellicht perioden of fasen aanbreken in het leven waarin je nieuwe lagen van eenzaamheid doormaakt. Hoe bewust je je ook realiseert dat eenzaamheid bij het leven hoort, je kunt door de diepte en dimensies van eenzaamheid soms ruw overvallen worden. Door nieuwe lagen van eenzaamheid heen bewegen, kan best overweldigend en taai zijn. Soms kun je het gevoel hebben dat je er nooit meer uitkomt. Ik ben er echter van overtuigd dat je in die nieuwe, diepere lagen, ook weer nieuwe en diepere manieren van verbinding ontdekt, mits je daar bewust voor kiest. Niet alleen met mensen, ook met dieren, de natuur, simpelweg jezelf, noem het maar op. Daarvoor dien je eerst contact te maken met de eenzaamheid en de eenzaamheid te erkennen, zodat je open staat voor nieuwe invloeden. Zo kunnen er vruchtbare kansen verscholen liggen in de eenzaamheid, kun je er diepe schoonheid in ontdekken.

Er kan sprake zijn van sociale eenzaamheid, simpelweg een behoefte aan meer sociale verbinding dan je op dat moment hebt, maar mensen kunnen ook eenzaamheid voelen ongeacht de relaties die zij hebben. Deze vorm van eenzaamheid zou een existentiële aangelegenheid zijn, meer een zingevingsprobleem. Ook een diepe crisis of na het meemaken van iets wat veel impact heeft op je systeem, wat een fundamentele verandering teweegbrengt, kan een periode van onverwachte eenzaamheid met zich meebrengen. Dingen die jou voorheen vervulde, doen dat ineens niet meer. Er ontstaat een leegte waarna je nog niet weet hoe die in te vullen, op een bepaalde manier moet je opnieuw uitvinden wie je bent. Dan kun je je erg ontheemd voelen.

Zo zie je dat er vele vormen zijn van eenzaamheid en dat het op vele manier ervaren kan worden, wat inhoudt dat niet alleen elk soort eenzaamheid, maar ook ieder persoon een eigen aanpak nodig heeft om met de eenzaamheid om te gaan. Er is geen handleiding voor, het is een innerlijke zoektocht naar wat je als individu nodig hebt en hoe je dat kunt realiseren. Daarvoor moet je bereid zijn om je eigen individuele innerlijke wereld te onderzoeken. Wat heb je nodig om je verbonden te voelen? Met jezelf, met je dierbaren en met het grotere geheel.